Właściwie każdy przedsiębiorca działający na rynku posługuje się jakimś brandem. Może to być nazwa, logo, slogan, grafika, cały produkt lub jego charakterystyczny fragment. Katalog takich flagowych oznaczeń wyróżniających firmę na rynku jest nawet szerszy. Nie wszystkie one są lub muszą być zastrzeżone. Jednak skoro z samego założenia mają być one przypisane do danego podmiotu, a ten ma na celu za ich pomocą zaistnieć w świadomości klienta. To sprawia, że ten element firmy warto w szczególny sposób zabezpieczyć.
Czy te formalności są konieczne?
Odpowiedź nie jest taka prosta. Jeśli spytasz mnie, czy rejestracja brandu jest obowiązkowa odpowiem krótko: nie. Jednak czy jest konieczna… Tutaj odpowiem przewrotnie – jeśli chcesz działać bezpiecznie – tak, jest konieczna. Przepisy nie narzucają jej jako czynności obowiązkowej, zatem możesz prowadzić biznes bez takiej ochrony. Problem w tym, że jest to bardzo ryzykowne.
Znaki niezarejestrowane są w minimalny sposób chronione przez przepisy:
- kodeksu cywilnego;
- o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
- o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Należy jednak liczyć się z tym, że taka ochrona obowiązuje lokalnie, a w przypadku, gdy ktoś Twoje prawa naruszy, to Ty musisz udowadniać, że w ogóle Ci one przysługują. Cały ciężar dowodowy spoczywa na Twoich barkach i musisz być świadomy, że nie chodzi tutaj o wykazanie kilku faktur.
Materiały potwierdzające Twoje stanowisko muszą być na prawdę liczne oraz konkretnie wskazujące okoliczności na jakie się powołujesz.
Wyobraź sobie, że funkcjonowałeś na rynku pod swoją marką 5 lat. Nagle masz udowodnić, ze działałeś przez cały ten czas zarobkowo, dzień po dniu, w ramach konkretnych produktów, nieprzerwanie, na terenie całego kraju. Czy jesteś przekonany, że od ręki byłbyś w stanie udokumentować swoją działalność w takim zakresie?
Natomiast gdybyś swój znak towarowy zarejestrował – wystarczy, że pokażesz właściwie jeden dokument – świadectwo. Ono będzie jasno wskazywało, że masz wyłączność na posługiwanie się swoją marką.
Zobacz również: Bezwzględne przeszkody rejestracji znaku towarowego.
Zagrożenia
Nie bez powodu istnieje powiedzenie “Mądry Polak po szkodzie”. Często z potencjalnych zagrożeń zaczynamy zdawać sobie sprawę dopiero wówczas kiedy się z nimi mierzymy lub gdy przychodzi nam walczyć z ich konsekwencjami. Bardziej jednak opłaca się im zapobiegać. Zarówno jeśli chodzi o nakład czasowy jak i finansowy. Taniej, szybciej i spokojniej jest znak zarejestrować, niż pakować się w spory z nieuczciwą konkurencją.
Kto zatem może być naszym przeciwnikiem:
- Były wspólnik, pracownik lub grafik – ktoś kto uważa, że ma prawa do naszej marki i podejmie próbę rejestrowania jej na siebie. To kradzież!
- Nieuczciwy branżowy konkurent – widząc nasz sukces, może chcieć się do nas zbliżyć wykorzystując podobną nazwę lub logo aby samemu osiągnąć większe korzyści.
- Trolle od znaków towarowych – rejestrują one na siebie niechronione marki, aby potem szantażować się i proponować absurdalne sumy za ich odkupienie.
Powyższe grupy zagrożeń to tylko przykłady. Sytuacji związanych z nieuczciwym wykorzystywaniem Twojej marki może być bardzo wiele. Wniosek jest jednak taki, jak bardzo zastrzeżenie ułatwia obronę i przeciwdziałanie takim naruszeniom.
Mając zastrzeżony znak towarowy właściwie znikasz z pola zainteresowania trolli, w sporze z konkurentem możesz wylegitymować się świadectwem ochronnym, a jeśli były wspólnik dokona zgłoszenia, możesz mu się sprzeciwić powołując się na swoje wcześniejsze prawo.
Gdzie złożyć podanie?
W zależności od tego, na jakim terenie chcesz działać pod swoim znakiem towarowym, masz do dyspozycji następujące opcje:
- Urząd Patentowy RP (UPRP) – jeśli chcesz mieć ochronę na terenie Polski;
- Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) – jeśli chcesz mieć ochronę na terenie całej UE;
- Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) – jeśli chcesz mieć ochronę na wiązkę wybranych krajów poza UE;
- Inny wybrany Urząd Patentowy – o ile taka instytucja istnieje w kraju, w którym planujesz działać ( takiej opcji musisz jednak mieć świadomość, że będziesz zmuszony skorzystać z usług miejscowego pełnomocnika).
Korzyści
Oprócz znacznie ułatwionej ścieżki prawnej walki z nieuczciwą konkurencją, o której wspominałem wcześniej, istnieje szereg dodatkowych korzyści związanych z rejestracją marki.
- Możesz posługiwać się symbolem R w kółku.
Ten symbol kojarzy się pozytywnie, choć błędnie z oryginalnością. Litera R pochodzi tak na prawdę od słowa “registered” czyli zarejestrowany. Można stawiać go więc tylko przy oznaczeniach zastrzeżonych. W oczach klientów na pewno będziesz kojarzony pozytywnie, a konkurencji będą mieć jasną informację, aby zbytnio się do Ciebie nie przybliżać.
- Prawem z rejestracji możesz dysponować.
Po rejestracji prawo wyłączne jest potwierdzone formalnie. Wiadomo co konkretnie jest chronione i w jakim zakresie. Takim prawem możesz swobodnie dysponować, a więc przenosić je na inne osoby lub podmioty, wnosić do spółki, sprzedawać lub dziedziczyć.
- Możesz zarabiać na licencji.
Możesz również udzielać licencji na używanie Twojej marki i zarabiać na tym. Na mocy umowy licencyjnej możesz regulować dokładne warunki, na jakich licencjobiorca ma prawo działać.
- Rejestrację możesz przedłużać.
Po rejestracji prawo ochronne przyznawane jest na 10 lat z możliwością jego przedłużenia na kolejne 10letnie okresy. Teoretycznie taka ochrona może trwać w nieskończoność.
- Możesz chronić domenę internetową.
Zarejestrowany znak towarowy pozwala Ci chronić domenę internetową, w której jest on zawarty. Jeśli konkurent użyje domeny zawierającej Twoją nazwę i będzie pod nią oferował konkurencyjne towary, naruszy prawo. Będziesz wówczas mógł mu tę domenę odebrać.
- Możesz rozszerzyć ochronę.
Uzyskany na poziomie krajowym lub unijnym monopol, możesz rozszerzyć na wybrane kraje poprzez WIPO w procedurze międzynarodowej.
- Pomoc w przypadku bankructwa.
Skoro prawo z rejestracji można sprzedać, taka transakcja może okazać się pomocna w razie problemów finansowych. Sprzedaży możesz dokonać samodzielnie lub zrobi to za Ciebie likwidator. Otrzymana ze sprzedaży kwota może pomóc Ci w pokryciu zobowiązań.
Podsumowanie
Korzyści z posiadania świadectwa jest oczywiście o wiele więcej. Powyżej wymieniłem tylko kilka z nich. Choć zatem “opatentowanie marki” nie jest obowiązkowe, to według mnie jest ona obowiązkiem każdego odpowiedzialnego przedsiębiorcy, który chce bezpiecznie rozwijać swój biznes.
Pamiętaj, że jeśli masz jakieś wątpliwości związane ze znakami towarowymi i ich ochroną, jeśli masz wyjątkowy pomysł na biznes lub chciałbyś opracować strategię ochrony swojej własności intelektualnej, zawsze możesz zgłosić się po pomoc do rzecznika patentowego. Jako specjalista od praw własności przemysłowej udzieli Ci on niezbędnych informacji i wskazówek zarówno przed, jak i w takcie oraz po rejestracji marki.
